Paarden kunnen onze emoties en ons gedrag feilloos aanvoelen en reageren hierop door dit te spiegelen. Zo wordt een paard drukker wanneer jij hoog in energie bent of juist heel rustig wanneer jij laag in energie bent. Maar waar komt dit vandaan? En wat kan het voor uitkomst bieden voor mensen? Paardencoach Tirza Brouwer legt ons dit uit.
Paarden zijn van oorsprong vlucht- en prooidieren. Zij zijn dus in de natuur degenen die gegeten worden. Daardoor zijn ze goed uitgerust met lange benen en kunnen ze over een heel lange afstand in een goed tempo vluchten. Als laatste optie zullen ze pas aanvallen. Omdat het prooi- en vluchtdieren zijn, zijn ze heel erg gespitst op het lezen van hun omgeving, maar ook op mensen en dieren als ze deze tegenkomen. “Ze kijken naar onze spierspanning, ze registreren onze ademhaling en bepalen ook via geuren hoe het met ons gaat. Op basis daarvan besluiten ze ‘ben jij veilig om bij te zijn of moet ik vluchten?’. Een paard leest vooral roofdiergedrag. Wij zijn natuurlijk ook roofdieren, maar een paard leest vooral of wij ook echt roofdiergedrag vertonen. Op basis daarvan besluit hij of het veilig is voor hem om bij je te blijven of niet. Wanneer een paard zich veilig bij je voelt, gaat hij zich bij je aansluiten in zijn energie. Dus ben je bijvoorbeeld hoog in je energie, dan wordt het paard daar zelf ook vaak drukker van”, legt paardencoach Tirza Brouwer uit. “Dit geeft mij als buitenstaander inzicht in hoe het met jou gaat. Wij mensen hebben namelijk heel erg geleerd om te zeggen ‘ja hoor, het gaat goed met me.’ Wij geven sociaal wenselijke antwoorden, maar weten soms zelf niet meer hoe het van binnen gaat. Soms zegt iemand bijvoorbeeld dat hij of zij rustig is en dat het goed gaat, maar dan zie ik vervolgens dat het paard heel hoog in zijn energie is: zijn hals staat hoog en hij is druk in zijn bewegingen. Dan ga ik na of dit komt door prikkels uit de omgeving of door hoe de persoon naast hem zich voelt.”
Spiegelen gaat automatisch
Het spiegelen van gedrag en emoties gaat automatisch. Het paard gaat direct mee in jouw energie, omdat je samen een kudde vormt. Dit komt omdat we de paarden weg hebben gehaald uit hun kudde en het paard zich vervolgens bij ons aansluit bij gebrek aan andere paarden. Het paard gaat vervolgens mee in jouw energie dat zowel hoog of laag kan zijn. “Stel je zit in een kring en iemand begint te gapen, dan begint de rest automatisch ook te gapen. Het is dus niet een keuze die je maakt van ‘laat ik eens iemand gaan spiegelen’. Dit gaat automatisch, al zijn wij mensen er wel meer bewust van”, vertelt Tirza. “Alleen bij manegepaarden is dit anders. Daarbij gaat het spiegelen niet meer automatisch, omdat zij bijna altijd gespannen mensen op hun rug krijgen. Hierdoor hebben ze zichzelf aangeleerd om de signalen van mensen die op hun rug zitten, te negeren. Maar heb je een sensibel dressuurpaard, die steeds door dezelfde persoon wordt gereden, dan is deze veel gevoeliger en zal vast direct reageren als er iemand anders opstapt met een andere energie dan zijn vaste berijder.”
Spiegelt jouw paard?
Vaak zie je op stal al spiegelend gedrag bij paarden. “Wanneer je bijvoorbeeld opgefokt van je werk of studie komt en je komt bij je paard, is het heel moeilijk om ontspannen te rijden. Dan moet je echt tegen jezelf zeggen dat je even rustig moet worden. Vaak zeggen mensen al dat wanneer ze zo op stal komen, dat het paard ze de rug toekeert. Dan wil je paard er helemaal niets mee te maken hebben, omdat je zo’n drukke energie hebt. Ze lezen jou direct”, legt Tirza uit. Paarden kunnen dus meteen reageren op het feit dat jij niet lekker in je vel zit.
Daarnaast heeft het karakter van het paard ook te maken met hoe een paard reageert op jou. “Wanneer je verdrietig bent, kan een paard denken ‘oké, ik zal vandaag rustig doen’ omdat je laag bent in je energie. Maar er zijn ook paarden die registeren ‘nou, zij is niet helemaal wakker’ en besluiten dan ‘ga jij er dan maar lekker naast liggen’.” In het rijden zelf zie je vaak dat het niet goed gaat als we zelf heel gespannen zijn. Hierdoor wordt je paard zelf ook heel gespannen en dan gaat je proef niet goed. “Het paard weet niet dat het een wedstrijd is, want het is misschien ook wel gewoon in dezelfde bak. Maar omdat wij met een andere intentie en energie gaan rijden, zie je het paard ook veranderen. Die ziet ineens spoken, omdat jij er gespannen op zit.”
Wat kan het paard de mens bieden op dit gebied?
Wij hebben in onze Nederlandse cultuur heel erg geleerd om onze emoties en gevoelens wat weg te stoppen en te zeggen dat het wel goed met ons gaat. “We praten er niet zo over. Ondanks dat we dit nu steeds meer leren, hebben sommige mensen dat helaas toch niet mee gekregen in hun opvoeding. Maar door in contact te komen met dieren, en paarden in het bijzonder, leer je jezelf weer kennen. Paarden lezen geen visitekaartjes, maar kijken echt naar hoe jij je van binnen voelt, waardoor ze ons meer bewust over onszelf maken”
Is paardencoaching iets voor jou?
Paardencoaching geeft je op een bijzondere manier inzicht in jouw problemen, maar je wordt ook meer bewust van jezelf. Daarnaast is het ook heel fijn omdat je buiten bent en in contact bent met dieren. Dus het is echt heel anders dan op een kantoor gaan praten over je problemen. Bovendien is het ook heel erg ervaringsgericht, waardoor je bepaald gedrag uit kan proberen.
Lijkt paardencoaching iets voor jou, maar weet je niet zeker of het past bij jouw doelstelling of obstakel die je wilt overwinnen? Vrees niet, paardencoaching is heel erg breed. Het kan namelijk een uitweg bieden voor kinderen met autisme tot mensen die hun leiderschapskwaliteiten willen verbeteren. Dus voor iedereen is er wel wat.